Otopsi sonuçları ölümünün doğal nedenlerden kaynaklanmadığını gösterdiği gibi ABD yönetimi de Perşembe günü Filistin Yönetimi polisinin tutuklama sonrası gözaltında ölen aktivist ve Başkan Mahmud Abbas’ın muhalifi  Nizar Banat’ın ölümüyle ilgili acil bir soruşturma çağrısında bulundu.

44 yaşında gözaltında hayatını kaybeden Nizar Banat, ailesinin Perşembe günü erken saatlerde Filistin Yönetimi (PA) güvenlik güçleri tarafından coplarla dövülmek de dahil olmak üzere şiddetli bir tutuklama yapıldığını söyledikten sonra öldü.

Hebron yakınlarındaki Dura sakini olan Banat, yolsuzluk ve dolandırıcılık iddiasıyla Abbas da dahil olmak üzere PA liderleri hakkında yayınladığı alaycı videolarıyla tanınıyordu. Ayrıca, Batılı ulusları otoriterliği ve insan hakları ihlalleri nedeniyle Mahmud Abbas ve Filistin Yönetimine yardım etmeyi kesmeye çağırdı. Facebook sayfasında 100.000'den fazla takipçisi vardı.

Banat'a yapılan otopsiye katılan bağımsız İnsan Hakları Komisyonu adli patoloğu Dr. Samir Abu Zaarour, ölümün “doğal olmayan” yollarla olduğunu ve kalp krizi veya felci dışladığını söyledi.

Ebu Zarzour, tutuklanmasıyla ölümü arasında bir saatten az bir süre geçtiğini söyledi.

“Son sonuçlar sadece testlerden sonra açıklanacak."

Aile tarafından yayınlanan bazı resimleri, baş ve bacaklarında morarma ve çürükleri açıkça gösteriyor.

AB Heyeti, Banat'ın ölümüyle "şok ve üzüntü” içinde olduğunu tweetledi ve “tam, bağımsız ve şeffaf bir soruşturma" çağrısında bulundu. BM'nin Ortadoğu elçisi Tor Wennesland, “faillerin adalete teslim edilmesi gerektiğini” söyledi.

ABD Dışişleri Bakanlığı bu çağrıları yineledi. Açıklamada, "Filistinliler tarafından ifade özgürlüğünün kullanılmasına ve sivil toplum aktivistlerinin ve örgütlerinin tacizine ilişkin Filistin Otoritesi kısıtlamaları konusunda ciddi endişeler” dile getirildi.

Daha önce Banat'ın ölümünü doğrulayan bir açıklamada, Hebron Valisi Cibrin El-Bakri, PA güvenlik güçlerinin bir biriminin Banat'ın tutuklanması için bir emirle sabah saklandığı bir eve girdiğini söyledi.

"Tutuklanması sırasında tıbbi durumu kötüleşti ve hemen tedavi için Hebron devlet Hastanesine sevk edildi. Olay yerinde onu muayene eden doktorlar öldüğünü tespit etti."

Ancak tutuklama sırasında onunla birlikte olduklarını söyleyen Banat'ın ailesi, yirmiden fazla polis memurunu onu şiddetle dövmekle suçladı.

Tutuklamaya tanık olan kuzeni Muhammed Banat, bazıları maske takan bir grup güvenlik gücünün Nizar'ın kaldığı eve girdiğini ve herkese biber gazı sıktığını söyledi.

Associated Press'e verdiği demeçte, ”Nizar'ı kafasına ve vücuduna coplarla vurdular" dedi. 

“Kendilerini tanıtmadılar ve onları tanımadık. Nizar'ı tutukladılar ve ortadan kayboldular.”

El-Kudüs haber sitesine konuşan Banat'ın ailesinin diğer üyeleri güvenlik güçlerini “tahta sopalarla ve demir çubuklarla kafasına vurmak” ve “kasıtlı olarak öldürmekle” suçladılar.

El-Bakri'ye göre, PA Cumhuriyet Savcılığı Banat'ın ölümüyle ilgili bir soruşturma açmıştı. PA güvenlik hizmetleri sözcüsü Talal Dweikat, Başbakan Muhammed Shtayyeh'in Banat'ın ölümünü araştırmak için bir komite kurulmasını emrettiğini söyledi.

Ölüm Filistin Caddesi'nde öfkeyi ateşledi. Ramallah'ta binlerce protestocu, 2011 Arap Baharı tarafından ünlü bir çizgi olan “insanlar rejimin çöküşünü istiyor” diyerek PA'nın merkezine yürümeye çalıştı ve “Abbas, bizden biri değilsin, köpeklerini al ve git.” diye sloganlar attı.

Filistin güvenlik güçleri yürüyüşçülere göz yaşartıcı gaz attı ve insanları tahta coplarla dövdü.

Gece düştüğünde, öfkeli protestocular ateş yaktı, sokakları kapattı ve çevik kuvvet polisine karşı karşıya kaldı.

Protestocu Sameh Ebu Awwad, Ramallah'ta Banat'ı “ne pahasına olursa olsun gerçeği söylemekten çekinmeyen bir adam” olarak nitelendirerek "yeter" dedi.

Filistin hakları grubu bağımsız İnsan Hakları Komisyonu'ndan Farid el-Atrash, Banat'ın ölümünün “Filistin halkının tarihinde karanlık bir gün" olduğunu söyledi.

Uluslararası bir düşünce kuruluşu olan Kriz Grubu analisti Tahani Mustafa, geçen ay Gazze Savaşı sırasında PA'nın kenara çekilmesinden ve yaygın olarak alay edilmesinden bu yana “artan baskı” olduğunu söyledi. "Bu noktada PA gerçekten eleştiri herhangi bir düzeyde göze alamaz" dedi.

Filistin güvenlik güçlerini eğiten ve donatan uluslararası toplumun “bir miktar sorumluluk alması” ve hesap verebilirlik ve değişim için baskı yapması gerektiğini de sözlerine ekledi.

Mayıs ayı başlarında, silahlı adamlar karısının çocuklarıyla birlikte içinde bulunduğu Nizar Banat'ın evinde mermi, sersemletici el bombası ve göz yaşartıcı gaz ateşledi. Güvenlik güçleri hakim olan Abbas'ın El Fetih Partisi, saldırıdan sorumlu tutuldu.

Associated Press'e Mayıs ayında saklandığı bir evde yaptığı röportajda, "Avrupalıların bu organizasyonu dolaylı olarak finanse ettiklerini bilmeleri gerekiyor" dedi. 

“El Fetih kutlamalarında silahlarını havaya ateşliyorlar, El Fetih liderleri birbirleriyle savaşırken silahlarını havaya ateşliyorlar ve El Fetih'e karşı çıkan insanlara da silahlarla saldırıp kurşun yağdırıyorlar.”

Sosyal medya aktivisti, Pa'nın tartışmalı siber suçlar yasası uyarınca Filistin güvenlik güçleri tarafından birçok kez gözaltına alındı ve bu da bireylerin devlet kurumlarını çevrimiçi olarak “iftira etmek” için tutuklanmasına izin verdi. İnsan hakları grupları, PA'nın muhalifleri siyasi amaçlar için keyfi olarak tutuklamak için uygulamayı kötüye kullandığını iddia ediyor.

Aralık ayında Banat, PA güvenlik güçleri tarafından tutuklandı ve açıklama yapmadan serbest bırakılmadan önce bir günden fazla bir süre mahkeme kararına meydan okudu.

Banat ayrıca yakın zamanda iptal edilen Filistin seçimlerinde bağımsız bir parlamento üyesiydi. Ocak ayında Abbas, 15 yıl sonra ilk Filistin seçimlerini açıkladı ve Filistinliler arasında uzun zamandır beklenen siyasi örgütlenme telaşına neden oldu.

Ancak Nisan ayı sonlarında Abbas, seçimlerin yapılmasından sadece bir ay önce seçim kararını iptal etti ve İsrail'in oylamanın Doğu Kudüs'te gerçekleşmesine izin vermeyi reddettiğini söyledi. Banat da dahil olmak üzere eleştirmenler, Abbas'ı hem El Fetih'te hem de Hamas direniş grubundaki rakipleri ile seçime girmekten korkmakla suçladı.

Ölümünden önceki son videolarından birinde Banat, PA ile İsrail arasındaki yakın tarihli bir anlaşmayı, İsrail'in elindeki 1.4 milyon yakında sona erecek Pfizer aşısını PA'ya devretmek için eleştirmişti. Buna karşılık, Ramallah daha sonra İsrail'e yeni aşılar gönderecekti.

Ancak geçen Cuma günü, PA, aşıların Haziran ayı sonunda sona ereceğini söyleyerek sosyal medyadaki tepkiden sonra anlaşmayı iptal etti. İsrail, aşıların sağlam olduğunu ve çoğunun son kullanma tarihlerinin ay sonunu geçtiğini söyledi.

Banat'ın ölümü Filistin sosyal medyasında yaygın bir öfkeye yol açtı.

“Filistin Yönetimi, bir insan hakları aktivisti, Mahmud Abbas'ın eleştirmeni ve yakın zamanda iptal edilen seçimlerde bir parlamento adayı olan Nizar Banat'ı öldürdü.” Yolsuzlukla mücadele aktivisti ve Abbas eleştirmeni Fadi Elsalameen, “onu öldürmelerinin tek nedeni, PA'nın yolsuzluğuna yönelik açık sözlü eleştirisidir” dedi.

Batı Şeria, Gazze'deki İsrail ile Hamas arasındaki son 11 günlük savaştan bu yana Filistin otoritesine karşı çıkan aktivistlerin tutuklanmasında bir artış görüldü. Savaş, Hamas’ın popülaritesini artırdı, Ramallah'ta yaygın olarak sevilmeyen PA liderliği daha fazla destek kaybetmeye başladı.

Salı günü, PA güvenlik güçleri, Batı Şeria liderliğini yolsuzlukla suçlayan ifadeler için Hebron'dan bir başka önde gelen aktivist olan Issa Amro'yu tutukladı. Amro, PA savcısı ile olan davasıyla ilgili bir duruşma beklemeden serbest bırakıldı.

"Nizar Banat gibi hayatımın tehlikede olduğunu hissediyorum. Beni bazı güvenlik yetkililerine bağlı haydutların saldırılarından koruyabilecek kimse olduğunu hissetmiyorum” dedi. 

“Ne yazık ki, seçimlerin iptal edilmesinden bu yana Filistin’de bir güvenlik kaosu var.”

Filistin hukuk savunuculuğu grubu Adalet Avukatlarına göre, Mayıs 2020 ile Mayıs 2021 arasında en az 23 Batı Şeria Filistinlisi PA tarafından “siyasi nedenlerle” tutuklandı. Haklar grubu, “ifade özgürlüğü haklarını kullandıkları” için 20 kişinin daha tutuklandığını söyledi.

Gazze Şeridi'ni yöneten Hamas direniş örgütü, Banat'ın ölümünü “suikast " olarak nitelendirdi ve kınadı.

Gazze'nin kontrolü için iki taraf arasındaki 2007 iç savaşından bu yana Abbas'ın Fetih hareketi ile sorun yaşayan Hamas, ”bu kasıtlı suç, Abbas otoritesinin ve güvenlik hizmetlerinin halkımıza, muhalefet aktivistlerine ve siyasi muhaliflerine yönelik niyetlerini ve davranışlarını yansıtıyor" ifadesini kullandı.

Filistin İslami Direniş Hareketi/Hamas Sözcüsü Sami Ebu Zuhri, siyasi aktivist ve milletvekili adayı Nizar Benat’ın, Mahmud Abbas yönetimine bağlı güvenlik güçleri tarafından şehit edilmesini kınadı.

Ebu Zuhri konu hakkında yaptığı basın açıklamasında “Benat suikastı, yönetimin hesapları tasfiye konusundaki kanlı politikasını yansıtıyor.” dedi.

Söz konusu suikastın birinci derecede sorumlusunun Filistin Başbakanı Muhammed İştiyye olduğunu vurgulayan  sözcü, suçluların cezalandırılması için hukuki işlemlerin ivedilikle başlatılmasını talep etti.

/The Times Of İsrael-İsrailpost

/Tercüme ve edit: Abdullah Yiğit