Gazze'de devam eden savaşta siyonist İsrail, yüz tanıma sistemlerinden Arapça dil modellerine ve insansız hava aracı algoritmalarına kadar uzanan yapay zekâ tabanlı askeri teknolojileri sahaya sürerek uluslararası kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.
YDH'nin haberine göre, sivil kayıplar ve hukuki ihlallere ilişkin endişeler artarken, Islamic World News (ISW News) haber ajansına göre bu çatışma, işgalci İsrail'in yapay zekâ teknolojilerini bu ölçekte devreye aldığı ilk büyük savaş olarak kayıtlara geçti.
7 Ekim 2023’te düzenlenen Aksa Tufanı Operasyonu’nun ardından İsrail, savaş sahasında yapay zekâ sistemlerini hızla kullanmaya başladı. İsrailli dört yetkiliye göre bu süreç, istihbarat alanında kilit rol oynayan 8200 Birimi ile Google, Microsoft ve Meta gibi teknoloji şirketlerinde görevli yedek askerlerin iş birliğiyle ivme kazandı.
Kimlik Tespiti ve Dijital Takipte Yapay Zekâ Kullanımı
Savaşın başlamasıyla birlikte İsrail ordusu, yaralılar ve şüphelilerin kimliğini tespit etmek amacıyla yüz tanıma yazılımlarını yapay zekâ ile entegre etti. Aynı zamanda Arapça dilinde sosyal medya içeriklerini tarayabilen özel bir sohbet robotu da geliştirildi.
2023 yılı sonunda Hamas’ın Cibaliya’daki Merkez Taburu Komutanı İbrahim Biari’nin hedef alınmasında bu teknolojilerin önemli rol oynadığı bildirildi. İsrail askeri istihbaratı, Biari’nin telefon görüşmelerini dinledi ancak kesin konumunu belirleyemedi. Bunun üzerine, patlama ve hava saldırısı seslerini analiz edebilen yapay zekâ destekli bir ses tanıma sistemi devreye alındı.
31 Ekim’de sistemin belirlediği bölgeye düzenlenen hava saldırısı Biari’nin ölümüne neden olurken, İngiltere merkezli Airwars'a göre 125'ten fazla sivilin hayatını kaybettiği belirtildi. İsrailli iki subaya göre aynı sistem, o tarihten itibaren Gazze’deki tünel ağlarını analiz ederek rehinelerin yerini tespit etmek amacıyla kullanılmaya devam etti.
8200 Birimi ve Teknoloji Şirketleri Arasındaki İşbirliği
İsrail’in yapay zekâ projelerinin büyük kısmı, 8200 Birimi bünyesindeki "Studio" adlı merkezde geliştirildi. Burada, uluslararası teknoloji devlerinde görev yapan yedek askerler doğrudan İsrail ordusuna destek verdi. Startup Nation Central CEO’su Avi Hasson, bu kişilerin orduya “askeri sistemlerde bulunmayan teknolojik uzmanlıkları taşıdığını” ifade etti.
Sivil Kayıplar ve Hatalı Tanımlamalar Gündemde
Ancak İsrail’in hızla büyüyen yapay zekâ kapasitesi, hatalı tanımlamalar, keyfi gözaltılar ve sivil kayıplar gibi ciddi sonuçlara yol açtı. Avrupalı ve Amerikalı savunma kaynaklarına göre, bugüne dek hiçbir ülke gerçek bir savaşta bu ölçekte yapay zekâ araçlarını test etmedi.
Google, Microsoft ve Meta konuyla ilgili yorum yapmazken, Google "yedek askerlerin faaliyetlerinin şirketle bağlantısı olmadığını" bildirdi.
İnsansız Hava Araçları ve Dil Modellerinde Genişleme
Katil İsrail, insansız hava araçlarını da yapay zekâ ile donatmaya başladı. XTEND şirketi CEO’su Aviv Shapira’ya göre geliştirilen algoritmalar sayesinde bu araçlar artık hareketli hedefleri yüksek doğrulukla tanıma ve takip etme yeteneğine sahip.
Bu teknolojilerin ana müşterilerinden biri ise ABD Savunma Bakanlığı olarak öne çıkıyor.
Öte yandan, 8200 Birimi tarafından geliştirilen dikkat çekici projelerden biri de Arapça büyük dil modeli oldu. Bu model, ele geçirilen mesajlar ve sosyal medya içerikleriyle beslenerek bir sohbet robotuna dönüştürüldü.
Bu sistem, Hizbullah’ın merhum Genel Sekreteri Seyyid Hasan Nasrullah’ın suikast sonucu şehit edilmesinin ardından Arap kamuoyundaki tepkileri analiz etmekte kullanıldı. Ancak yerel lehçelerdeki argo ifadeleri algılamakta zorlanan sistem zaman zaman hatalı sonuçlar üretti. İsrailli yetkililere göre bu durum, insan eliyle denetimi zorunlu hale getirdi.
“Lavender” Algoritmasıyla Hedef Listesi Oluşturuldu
Savaş öncesinde geliştirilen ve “Lavender” adı verilen makine öğrenimi algoritması ise Hamas üyelerini tespit etmek için kullanıldı. Doğrulanmış militan profilleriyle eğitilen sistem, yaklaşık 37 bin kişilik bir hedef listesi hazırladı. Yetkililer algoritmanın hatasız olmadığını kabul etmekle birlikte, bu teknolojinin Gazze’deki askeri operasyonlarda temel araçlardan biri haline geldiğini ifade etti.
