YÜZYILIN ANLAŞMASI ADI VERİLEN ŞER PLAN BATI ASYA'YA HANGİ ZARARLARI VERECEK? (ANALİZ)

HAMAS uluslararası ilişkiler sorumlusu Usama Hamdan'ın söylediğine göre Yüzyılın Anlaşması, iki ana eksende, yani Amerika'nın bölgeye daha fazla sulta kurup bölgenin zenginlikleri ve kaynaklarına sahip olması ve de Siyonist Rejim İsrail'in bölgede sıradan bir rejim haline getirilmesi ve Filistin meselesinin ortadan kaldırılması yönünde gerçekleşmiştir.

Bu sinsi planın ana maddelerine göz attığımızda ise her bölümünde Siyonistlere avantajlar tanımasına rağmen Filistinlilerin haklarından mahrum bırakıldığı aşikardır. Siyonist Rejime tanınan avantajlar arasında ise İsrail'in  Ürdün vadisi dahil Batı Şeria'nın yüzde 30 kadarına hakimiyetinin tanınması, HAMAS'ın Gazze Şeridinde silahsızlandırılması ve de bu bölgenin silahsız bölge olarak adlandırılması, Filistinlilerin İsrail'i Yahudi bir devlet olarak tanınmaya zorlanmaları, hiçbir İsrailli'nin hiçbir yerleşim alanından atılmaması, ve en önemlisi de Kudüs'ün İsrail'in tartışılmaz ve paylaşılamaz başkenti olarak tanınmasına değinmek mümkün. Ayrıca yerleşimcilerin askeri yönetiminin lağvedilmesi, gelecekte Siyonist yerleşim alanları ile ilgili tüm kısıtlamaların kaldırılması, İsrail'in tüm yerleşim alanlarına hakimiyetinin tanınması ve BMT Güvenlik Konseyinde muhtemel İsrail karşıtı her türlü kararın veto edilmesi bu anlaşmadaki maddeler arasındadır. 

Buna karşın  Yüzyılın Anlaşmasında Filistinliler için her şeyden ziyade avantajlar ve hakları yerine görevler belirlenmiştir. Var olan avantajlar da istenilen taahhütlerin yerine getirilmesi ile şartlandırılmıştır. Bu doğrultuda Filistin ülkesinin kurulması için HAMAS'ın silahsızlandırılması, Gazze'nin silahsız bölge olarak tanınması, mültecilerin geri dönmemesi, İsrail'in Yahudi bir devlet olarak tanınması, Kudüs'ün İsrail'in tartışmasız başkenti olarak kabul edilmesi, Filistinli esirler ve şehitlerin ailelerine verilen tazminatların durdurulması ve Filistinlilerin sözde terörizm ve kışkırtma ile mücadeleye zorlanmaları ve de Filistinli eğitim sisteminden sözde kışkırtıcı metinlerin kaldırılması hususları görülmektedir. 

Tüm bunlara karşın, Kudüs'ün Kuzeyindeki 4 kilometrelik bir alanı kapsayan Abu Dis şehrinin  gelecekteki Filistin devletinin başkenti olması ve Kudüs çevresindeki tampon duvar dışında kalan bölgelerin Filistin toprakları olması önerilmiştir. Ayrıca Filistin'li mültecilere tazminat ödemek  ve de yol ve tünel yapımı için belli bir fonun oluşturulması, Filistin'de 50 milyar dolar değerinde Fars Körfezi kıyı Arap ülkeleri yardımları ile projeler uygulanması, Batı Şeria  ve Gazze Şeridi arasında tüneller ve karayolların yapılması,  Filistin ülkesinin kurulması için Filistinliler ile müzakere amacı ile dört yıllık geçiş süresi içerisinde Siyonist yerleşim alanlarının inşasının durdurulması, Doğu Kudüs'teki kutsal mekanlar ve bölgelerin mevcut durumunun korunması ve Nakab çölündeki bazı bölgelerin Filistinlilere verilmesi ve de mültecilerin gelecekte Filistin'in bu bölgelerine gönderilmesi bu anlaşmadaki maddeler arasında görülmektedir. 

Böylece Trump hükümetinin özellikle de Kudüs ve geleceği ayrıca Filistinli mülteciler konusunda tamamen Siyonist Rejim çıkarları doğrultusunda Yüzyılın Anlaşmasını tanıttığı ortaya çıkmaktadır.  Trump'ın kurduğu tezgaha göre, Filistin'in gelecekteki devleti, sınırları ayrı ayrı olan tüneller ve köprüler ile bir birine bağlanan takımada devleti olacaktır. Bu plana göre Kudüs şehri, Ürdün vadisi ve Ölü Denizi'nin Kuzeyi de Siyonist Rejim sınırları dahilinde olacak ve Batı Şeria ve Gazze Şeridi de tünel ile bir birine bağlanacaktır. Ayrıca Gazze Şeridi'ne yeni bölgeler de eklenecek ve böylece bu bölge, Nakab çölüne kadar uzanacak ve bu bölgede de endüstriyel, tarım ve yerleşim alanları oluşturulacaktır. Batı Şeria'daki Filistinli şehirlerde ise İsrailli yerleşim alanlarını temsilen siyasi noktalar bırakılacaktır. Batı Şeria'daki Siyonist yerleşim alanları ise belli ulaşım hatları ile İsrail'e bağlanacaktır. Ürdün sınırları ve Filistin ülkesi ise biri El Emir Muhammed köprüsü öbürü de Melik Hüseyn köprüsü ile birbirine bağlanacaktır. Bunların her ikisi de işgal altındaki topraklardan geçecektir.  

Trump, Filistinli grupların hiçbirini resmen Yüzyılın Anlaşması hususunda bilgilendirmemiştir. Zaten ister Filistin Özerk Teşkilatı ister diğer cihatçı Filistinli gruplar da bu planı kabul etmemişlerdir. Şimdiye dek Siyonistler ile defalarca uzlaşan ve onlar ile anlaşan Filistin Özerk Teşkilatı başkanı Mahmut Abbas bile bu planı kabul edilemez olarak nitelendirerek Trump'ın telefon görüşmesi talebine de ret cevap verdiğini ve bu anlaşmaya karşı olduğunu bildirdiğini söylemiştir.  

Siyonist Rejim gazetesi Jerusalem Post'un yazdığına göre Mahmut Abbas Yüzyılın Anlaşması planının tanıtılmasının ardından Trump'ı köpek olarak nitelemiştir. Mahmut Abbas ayrıca Siyonist Rejim başbakanı Binyamin Netanyahu'ya bir mektup yazarak onu Oslo anlaşmasında değişim yapmakla itham edip Filistinli tarafın bu anlaşmaya bağlı kalmayacağını belirtmiştir. 

Filistin İslami Cihat hareketi genel sekreteri Ziyad El Nuhale ise şöyle bir açıklamada bulunmuştur: " Yüzyılın Anlaşması planı, sadece Filistin milletini hedef almamıştır. Bu plan tüm İslam alemi için büyük bir sorundur."   Aslında tüm Filistinli gruplar ve hareketler de bu plana tamamen karşı olduklarını bildirmişlerdir. Bu çerçevede Gazze Şeridi ve Batı Şeria'daki farklı Filistinli şehirlerde de Trump'ın bu girişimine tepki olarak genel protesto gösterileri düzenlendi. İslami ülkelerdeki siyasi şahsiyetler bile bu planı ciddi şekilde kınadılar. 

Filistinli liderlerin bu plana karşı çıkmalarını gören Amerika ise bir kez daha tehdit ve korkutma aracına baş vurdu. Trump'ın damadı ve danışmanı Jarred Kushner ise Filistin Özerk Teşkilatı liderlerini özellikle de Mahmut Abbas'ı küçümseyerek onu liderlikten uzaklaştırmakla tehdit edip, Yüzyılın Anlaşmasının son fırsat olduğunu öne sürdü ve şöyle bir açıklamada bulundu: " Mevcut Filistin liderinin bu  plana olumlu yanıt verme cesareti yoksa belki de gelecek lider bunu yapacak."   

Kushner, farklı ülkelerde yaşayan 5 milyonluk mülteci Filistinlinin hayatları ile ilgili de şöyle dedi: " Yaklaşık beş milyon Filistinli kadar büyük bir kitle mülteci kamplarında yaşamaktadırlar. Bu plan da Filistin ülkesinin kurulmasını istiyor. Bu ülke bu mültecilerin çoğunu alma kapasitesine sahip olmalı. "

Amerika dışişleri bakanı İran işleri sorumlusu Brian Hook ise Trump'ın Yüzyılın Anlaşması planını, barış için en iyi fırsat olarak nitelendirip Filistin meselesinin bölge liderleri için önceliğinin hep gerilediğini öne sürdü. Yüzyılın Anlaşması müzakerelerinde de rol oynayan Hook, Mahmut Abbas'ın her zaman İsrail ile uzlaşma fırsatlarını kaçırdığını söyledi. Hook, bölge liderlerinin bu nedenden dolayı Mahmut Abbas'a kızdıklarını öne sürdü. 

Brian Hook Yüzyılın Anlaşması planın sadece bir öneri olduğunu ve Filistinlilerin taleplerini masaya yatırabileceklerini ve Amerika denetiminde Siyonist İsrail ile anlaşabileceklerini iddia etti. Hook, şöyle bir iddiada da bulundu: " Bölgenin Arap liderlerinin önceliği, İran'ın faaliyetleri, IŞİD'in geri gelmesi, Suriye krizi, şiddeti teşvik eden radikalizm tehdidi ve bu tür meselelerdir. Filistin ve İsrail münakaşası ise bölge öncelikleri arasında git gide daha da önceliğini kaybediyor. "

Demokrat Senatör Chris Murphy ve Amerika başkanlık seçimleri aday adayları Bernie Sanders ve Elizabeth Warren da Donald Trump'ın Filistin meselesine yönelik yaklaşımını eleştirerek böyle bir anlaşmanın geçersiz olduğunu söylediler. 

Aslında Yüzyılın Anlaşması Birleşmiş Milletler Teşkilatı ve de Avrupa Birliği ve Rusya'nın Filistin meselesinin çözülmesindeki yaklaşımı ile de çelişmektedir. Bu taraflar da en başından beri Yüzyılın Anlaşmasına karşı çıkmışlardır. Bu plan açıklandığında da bu taraflar soğuk bir şekilde Trump'ın bu girişimini karşıladılar.  Bu çerçevede Rusya devlet başkanı Vladimir Putin de Mahmut Abbas'a Mayıs 2019'da yazdığı mektupta Yüzyılın Anlaşmasının Birleşmiş Milletler Teşkilatı ve de uluslararası kurallara karşı olduğunu söyledi. 

Putin mektubunda şöyle yazdı: " Rusya, BMT ve uluslararası kurallarının ayaklar altına alınması hususunda kaygılıdır. " Rusya devlet başkanı işgal altındaki topraklarda yaşanan gelişmeler ve Yüzyılın Anlaşmasına değinerek Rusya'nın Filistin'in uluslararası meşruiyetini desteklediğine vurgu yaptı. 

Trump'ın Yüzyılın Anlaşmasını tanıtmasının ardından diğer uluslararası aktörler de tepki gösterdiler. Bu çerçevede Rusya dışişleri bakanı da Amerikalıların Rusları bu planın detayları hakkında bilgilendirmediklerini ve Washington'un her zaman tek taraflı bir şekilde sorunları çözmek istediğini bunun da olumlu sonuçlar doğuramayacağını söyledi.

Sergey Lavrov Filistin meselesinin tek taraflı yaklaşımlar ile çözülebileceğini düşünmüyor. Bu yüzden de Rusya'nın Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler Teşkilatı'nın bu hususa müdahil olmasını istediğini söylüyor. Bu açıklamaların devamında ise Rusya cumhurbaşkanı temsilcisi Mihail Bogdanov da Yüzyılın Anlaşmasını eleştirerek şöyle bir açıklamada bulundu: " Amerika bu planın hazırlanmasında Filistinlilere de danışması lazımdı. Bu tek taraflı girişim bir sonuca varmayacaktır. "

Birleşmiş Milletler Teşkilatı da Batı Asya'daki barış sürecinde Güvenlik Konseyi ve Genel Kurul'un yerleşim yerleri ve Kudüs ile ilgili kararlarına bağlı olduğunu bildirdi. Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Sekreterliği sözcüsü Stephan Dujarric ise Birleşmiş Milletler Teşkilatı'nın Amerika'nın barış planının taslağını bile teslim almadığını ancak Birleşmiş Milletler Teşkilatı'nın, Güvenlik Konseyi ve Genel Kurul'un yerleşim yerleri ve Kudüs ile ilgili kararlarına bağlı kalacağının da açık ve net olduğunu açıkladı. 

Avrupalılar da Yüzyılın Anlaşmasına karşı soğuk tepkiler gösterdiler.  Almanya hükümeti  Amerika'nın Yüzyılın Anlaşması planını muğlak ve tartışmaya açık olarak nitelendirdi. Almanya dışişleri bakanı Heiko Maas  29 Ocak günü bir bildiri yayımlayarak şöyle bir açıklamada bulundu: " Amerika planı, Avrupa Birliğindeki ortaklarımız ile ele alacağımız soru işaretlerine yol açmıştır. "  

Maas bu plandaki en önemli muğlak noktaların, sorunun taraflarının olmaması ve uluslararası kriterler ve kuralların ihlal edilmesi olduğunu söyledi. 

Tüm bu tepkilere rağmen Britanya başbakanı Boris Johnson da yaptığı konuşmada Trump'ın Batı Asya için planının, iki ülkenin de stratejileri doğrultusunda olduğunu öne sürdü. Avrupa Birliği dış siyaset sorumlusu Josep Borrel ise temkinli bir yaklaşım çerçevesinde şöyle bir açıklamada bulundu: "Bu birlik, Amerika başkanı Donald Trump'ın planını incelemeli ve değerlendirmelidir. Bu girişim, müzakerelerin tekrar başlatılması ve Filistin-İsrail meselesinin kalıcı şekilde çözülmesi için uygun bir fırsattır. "

Amerika başkanı Trump tek taraflı, zorba siyasetleri ve de İsrail'e bağlılığını göstermesi çerçevesinde Yüzyılın Anlaşmasını kendi zannınca uygulatmak istiyor. Buna rağmen Yüzyılın Anlaşması planının tanıtılması törenine büyükelçileri katılan Bahreyn, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri kimi gerici Arap ülkelerinin desteklerine karşın Filistinlilerin tek vücut halinde buna karşı çıkması ve de Rusya, Birleşmiş Milletler Teşkilatı ve Avrupa Birliğinden ayrıca Arap Birliğinden ve birçok dünya ülkesinden  gelen tepkilerle bu planın Trump ve Siyonist Rejim ayrıca ortaklarına hezimetten başka bir sonuç doğurmayacağı aşikardır. Buna ilaveten Filistinlilerin olmadığı bir barış süreci de başarıya ulaşması imkansızdır. "

parstoday 

, 09 Şubat 2020 07:33